Historyczka i badaczka Maria Nartonowicz-Kot urodziła się w Tomaszowie Mazowieckim, ale większość życia spędziła w Łodzi. To tutaj Maria Nartonowicz-Kot zdobyła wykształcenie, znalazła pracę i zrobiła błyskawiczną karierę naukową. W swoich badaniach naukowych historyczka skupiła się na samorządzie terytorialnym i elitach politycznych II Rzeczypospolitej, badała kulturę i problematykę kobiecą Polski okresu międzywojennego, zgłębiała przeszłość miasta Łodzi. Była osobą bardzo lubianą przez studentów. Na seminaria prowadzone przez Nartonowicz-Kot zawsze przychodziło sporo osób – informuje lodzanka.eu.
Jak Maria Nartonowicz-Kot wybrała drogę historyka
Maria Nartonowicz-Kot na zawsze wpisała się w historię Uniwersytetu Łódzkiego i w ogólną historię miasta Łodzi. Przyszła badaczka historii urodziła się w Tomaszowie Mazowieckim 23 stycznia 1950 roku. W rodzinnym mieście ukończyła szkołę podstawową i średnią. Maturę zaliczyła w 1968 roku w I Liceum Ogólnokształcącym w Tomaszowie Mazowieckim.
W wieku 20 lat Maria Nartonowicz rozpoczęła studia na Wydziale Historyczno-Filozoficznym Uniwersytetu Łódzkiego. Tak oto w 1970 roku kobieta nierozerwalnie związała swoje życie z miastem Łódź.
Nawiasem mówiąc, badaczka przyjęła podwójne nazwisko Nartonowicz-Kot po ślubie z Janem Kotem.
Podczas studiów na Uniwersytecie Łódzkim Maria Nartonowicz-Kot była aktywną studentką. Pełniła funkcję prezesa Studenckiego Koła Naukowego Historyków i aktywnie uczestniczyła w studenckim ruchu naukowym. W 1973 roku Nartonowicz-Kot z wyróżnieniem ukończyła studia na Wydziale Historyczno-Filozoficznym z tytułem magistra historii.
Kariera naukowa na Uniwersytecie Łódzkim
W 1973 r. Maria Nartonowicz-Kot rozpoczęła pracę zawodową w Zakładzie Najnowszej Historii Polski Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego, najpierw jako asystent stażysta, potem asystent i starszy asystent.
Na początku swojej profesjonalnej kariery badawczej Maria Nartonowicz-Kot skupiła się na problemach najnowszej historii, a zwłaszcza na funkcjonowaniu instytucji samorządowych w II Rzeczypospolitej, ich dorobku i obliczu politycznym. Badaczka zwróciła również uwagę na historię miasta Łodzi, które stało się jej miastem rodzinnym. Nie dziwi zatem fakt, że zwieńczeniem wczesnego etapu pracy badawczej historyka było przygotowanie rozprawy doktorskiej pt. „Polityka i działalność kulturalna władz lokalnych w Łodzi w latach 1919-1939”.
Po obronie pracy w 1982 roku otrzymała tytuł doktora nauk historycznych. W następnym roku Nartonowicz-Kot otrzymała nagrodę indywidualną III stopnia Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki oraz nagrodę Prezydenta Miasta Łodzi.
Część obszernej rozprawy doktorskiej pt. „Samorząd łódzki wobec problemów kultury w latach 1919-1939” została wydana w formie monografii przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego w 1985 roku.
Inne zagadnienia poruszone przez uczoną w jej rozprawie zostały opublikowane w formie artykułów w czasopismach naukowych “Rocznik Łódzki” i “Acta Universitatis Lawodsis”.
Po obronie pracy doktorskiej Maria Nartonowicz-Kot rozpoczęła pracę na stanowisku adiunkta w Zakładzie Historii Polski Najnowszej Uniwersytetu Łódzkiego, po czym pole badawcze historyczki znacznie się rozszerzyło.
Zagadnienia badane przez Nartonowicz-Kot
Obok dotychczasowych tematów badanych przez Nartonowicz-Kot pojawiły się nowe obszary badań związane z masowymi ruchami społecznymi.
Wychodząc z tego kierunku, uczona przygotowała rozprawę habilitacyjną „Polski ruch socjalistyczny w Łodzi w latach 1927-1939”. Monografia, która powstała na podstawie wspomnianej pracy badawczej, została wyróżniona nagrodą I stopnia Rektora Uniwersytetu Łódzkiego oraz nagrodą Prezydenta Miasta Łodzi. Było to jedno z ważnych osiągnięć historyczki Uniwersytetu Łódzkiego.
W ostatnich latach, oprócz problematyki politycznej, w kręgu zainteresowań badawczych prof. Marii Nartonowicz-Kot znalazły się badania dotyczące elit politycznych II Rzeczypospolitej, problemy samorządu terytorialnego w okresie międzywojennym, historia nauki i towarzystw naukowych, kwestia kobieca w historii XX wieku oraz badania przeszłości Łodzi i Polski Centralnej.
Przygotowała biografię Bronisława Ziemięckiego, wybitnej postaci politycznej związanej z ruchem socjalistycznym w okresie międzywojennym.
Profesorka Maria Nartonowicz-Kot pozostawiła po sobie znaczny dorobek naukowy, na który składa się osiem monografii, monografie współautorskie, kilkadziesiąt artykułów w czasopismach naukowych i monografiach, a także recenzje, doniesienia naukowe, artykuły słownikowe i wydania monografii.
Oprócz pracy naukowej prof. Maria Nartonowicz-Kot była aktywnie zaangażowana w życie Instytutu Historii oraz Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego. Od 2008 roku do ostatnich dni była dyrektorem Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego, kierując także studiami podyplomowymi.
Maria Nartonowicz-Kot była szanowana przez studentów
Niezwykle ważnym aspektem życia akademickiego prof. Marii Nartonowicz-Kot było szkolenie i kształcenie młodego pokolenia historyków. Przez ponad 40 lat pracy zawodowej prowadziła wiele zajęć dydaktycznych, seminariów i wykładów.
Uczona wielokrotnie była recenzentem prac doktorskich oraz członkiem komisji podczas obrony prac naukowych. Pod jej kierunkiem powstało ponad 130 prac magisterskich i kilkadziesiąt licencjackich z zakresu historii i regionalistyki kulturowej oraz nauk społecznych.
Maria Nartonowicz-Kot była bardzo lubiana przez swoich studentów, poświęcała im dużo czasu i traktowała z wielką życzliwością. Jej zajęcia zawsze cieszyły się dużą frekwencją.
Ważną rolę w życiu Nartonowicz-Kot odegrało Polskie Towarzystwo Historyczne. Dołączyła do niego w 1973 roku, gdy rozpoczęła pracę na Uniwersytecie Łódzkim. Kilka lat później rozpoczęła pracę w zespole redakcyjnym głównego periodyku Polskiego Towarzystwa Historycznego „Rocznik Łódzki”.
W 1976 roku Nartonowicz-Kot rozpoczęła współpracę z Olimpiadą Historyczną, która odbywała się pod patronatem Polskiego Towarzystwa Historycznego. Początkowo Maria Nartonowicz-Kot była członkiem Komitetu Okręgowego, a od 2004 roku stała na jego czele. W 2004 roku została również członkiem Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej. Tym samym Maria Nartonowicz-Kot poświęciła prawie 40 lat swojego życia temu prestiżowemu dla środowiska historycznego konkursowi.
Historyczka Uniwersytetu Łódzkiego uczestniczyła również w działaniach innych instytucji naukowych i publicznych. Od 2002 roku była członkiem Łódzkiego Towarzystwa Naukowego i uczestniczyła w pracach II Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych. Nieco wcześniej, w 1999 roku, rozpoczęła współpracę z Uniwersytetem Trzeciego Wieku w Łodzi, a w ostatnich latach życia prowadziła Sekcję Historyczną.
Nartonowicz-Kot została zaproszona do kilku rad naukowych i programowych czasopism oraz instytucji kulturalnych i naukowych. Przewodniczyła Radzie Naukowej „Muzealnego Rocznika Historycznego”, wydawanego przez Muzeum Tradycji Niepodległościowej w Łodzi, była członkiem Rady Programowej czasopisma „Między Wisłą a Pilicą” (Kielce), członkiem komitetu redakcyjnego Słownika Biograficznego Tomaszowskiego i „Bibliotheca Thomasoviensis”.
Nagrody Marii Nartonowicz-Kot
Ogromny wkład Marii Nartonowicz-Kot w badanie historii Polski, a Łodzi w szczególności, nie pozostał niezauważony. Uczona Uniwersytetu Łódzkiego niejednokrotnie była nagradzana różnymi nagrodami i wyróżnieniami.
Nartonowicz-Kot dwukrotnie otrzymywała nagrodę Ministra Edukacji Narodowej (1983, 1990), nagrody naukowe, dydaktyczne i organizacyjne Rektora Uniwersytetu Łódzkiego (ponad 10 razy) oraz Prezydenta Miasta Łodzi (1983, 2002, 2010). Otrzymała Odznakę Honorową Miasta Łodzi (1988), złotą odznakę Uniwersytetu Łódzkiego (2003), Medal w Służbie Społeczeństwu i Nauce (2009) oraz złoty medal „Za Długoletnią Służbę” (2011).
Maria Nartonowicz-Kot zmarła po ciężkiej chorobie 26 listopada 2015 r. Ceremonia pogrzebowa odbyła się 1 grudnia 2015 r. na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi.