Wybitne łodzianki: zapomniane nazwiska przeszłości

Łódź to miasto, w którym urodziło się wielu wybitnych Polaków, którzy sławili nie tylko swoją małą ojczyznę, ale także cały kraj daleko poza jego granicami. Wśród nich lwia część utalentowanych kobiet w różnych dziedzinach, pisze lodzanka.eu.  

Niestety, na przestrzeni dziesięcioleci wiele nazwisk wybitnych kobiet z Łodzi uległo zapomnieniu. Redakcja naszej strony internetowej postanowiła przypomnieć czytelnikom kilka zapomnianych nazwisk znanych łodzianek z przeszłości w poniższym materiale.

Irena Weissowa

Irena Weissowa to wybitna polska artystka i witrażystka przeszłości, urodzona w Łodzi w 1888 roku. Studiowała w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem wybitnych postaci sztuki i kultury, takich jak Xawery Dunikowski, znany polski rzeźbiarz i malarz. Właśnie pod patronatem pierwszych nauczycieli Irena Weissowa ukształtowała się jako artystka i wybrała własny światopogląd twórczy.

Irena Weissowa nie zamierzała się zatrzymać na edukacji artystycznej. W późniejszym okresie życia uczyła się na prywatnych studiach artysty Wojciecha Weissa, który, jak na ironię, został później jej mężem. 

Irena Weissowa zdecydowała się na tworzenie swoich dzieł pod pseudonimem – wymyśliła go, aby społeczeństwo nie myliło jej prac z pracami jej męża, który również tworzył wspaniałe płótna. Historycy sztuki uznali jej prace pod pseudonimem „Aneri”.

W 1913 roku Irena Weissowa miała szczęście odwiedzić Wenecję, która nawet wtedy była wspaniałym malowniczym miejscem do romansów i wypoczynku. Wracając do domu, kobieta zaczęła tworzyć i namalowała kilka pejzaży pod wpływem silnych emocji i wrażeń z podróży.

Zasadniczo w pracy twórczej Ireny Weissowej pojawiały się krajobrazy, portrety i martwe natury. Uważny widz łatwo rozpozna jej styl wśród innych – zawsze używała „żywych” i nasyconych kolorów i odcieni. 

Janina Konarska

Kolejne zapomniane nazwisko Łodzi to wybitna polska malarka i rzeźbiarka Janina Konarska, która pochodziła z żydowskiej rodziny polskich fabrykantów Seidemanów. Pochodząca z dość zamożnej rodziny Janina Konarska miała dobre możliwości kształcenia – rodzice wysłali ją do prestiżowej szkoły żeńskiej Kazimiery Kochanowskiej w Warszawie.

Następnie Janina Konarska studiowała na Państwowych Kursach Pedagogicznych. Potem szczęśliwie dostała się do Szkoły Sztuk Pięknych, gdzie studiowała malarstwo, grafikę i rzeźbę.

Ciekawostka z biografii artystki: kobieta przyjęła w 1918 roku pseudonim Konarska. Sprzyjał temu fakt, że członkowie jej rodziny w tym czasie właśnie przechodzili z judaizmu na katolicyzm i zmieniali nazwisko. 

Okres II Rzeczypospolitej był bardzo udany dla kariery artystycznej Janiny Konarskiej – zorganizowała kilka ważnych wystaw plastycznych, a później została laureatką Międzynarodowej Wystawy Sztuki i na międzynarodowych konkursach grafiki. Niektóre z jej prac osiągnęły nawet sukces komercyjny.

W 1934 roku Janina Konarska wyszła za mąż – jej wybrankiem był również człowiek twórczy, poeta i pisarz Antoni Słonimski. Według faktów historycznych związek okazał się szczęśliwy, jednak po ślubie artystka postanowiła stopniowo odchodzić od twórczości i poświęciła swoje życie rodzinie.

Lena Amsel

Lena Amsel była wybitną polską tancerką i aktorką filmową, która pochodziła z żydowskiej rodziny polskiego przemysłowca. Od najmłodszych lat Lena czuła, że jej życiowym powołaniem jest scena i występy. W poszukiwaniu możliwości sprawdzenia się w tym kierunku przeniosła się do Niemiec, najpierw do Drezna, potem do stolicy. Tam przez długi czas szukała kontaktów z ówczesnymi mistrzami teatru, sceny i kina. 

W 1917 r. rozpoczęła się jej kariera twórcza – najpierw podjęła pracę jako tancerka w konserwatorium. To jednak nie wystarczyło Lenie Amsel – później przeniosła się do Wiednia, gdzie rozpoczęła karierę w kinie.

W latach 1917-1918 Lena Amsel wystąpiła w kilku niemych filmach, takich jak „Lena’s noble acquaintance”, „Pinselputzi causes mischief and a marriage” czy „Brush cleaning rendevouzelt”. Jednocześnie utalentowana rodowita łodzianka nie zapomniała o swoich zdolnościach tanecznych – bez odpowiedniego wykształcenia udało jej się wystąpić na niemieckich i austriackich scenach.

Potem były kolejne role w wielu filmach. Ostatnią była rola w filmie „The Almighty Dollar” w 1923 roku. 

Lena Amsel zginęła tragicznie w wypadku samochodowym wraz z koleżanką – w 1929 roku samochód wraz z pasażerami zapalił się przy wypadku drogowym.

Zofia Nalepińska-Bojczuk

Zofia Nalepińska-Bojczuk to kolejna wybitna łodzianka, utalentowana polska artystka przeszłości, która przez długi czas mieszkała i tworzyła na Ukrainie, była jedną z uczestniczek „Rozstrzelanego odrodzenia”. 

Zofia Nalepińska-Boychuk urodziła się w 1884 roku w rodzinie Polaka francuskiego pochodzenia. Przyszła artystka studiowała w szkole artystycznej w Sankt-Petersburgu, następnie kontynuowała naukę w S. Hollósy’a w Monachium. Jej edukacja artystyczna również na tym się nie skończyła – w 1909 roku kontynuowała naukę w Akademii Ranson w Paryżu. 

Artystka tworzyła głównie w stylu malarstwa temperowego i fresków, dobrze radziła sobie również z grawerowaniem w drewnie. Równolegle z działalnością artystyczną Zofia Nalepińska-Bojczuk pracowała jako nauczyciel – uczyła młode talenty w Instytucie Sztuki w Kijowie i Myrhorodzkiej Szkole Sztuki. 

W 1925 roku artystka została członkiem Związku Rewolucyjnej Sztuki Ukrainy. Stworzyła również szereg ilustracji do książek ukraińskich i zagranicznych, a także niezrealizowany projekt papierowych pieniędzy w czasie rewolucji ukraińskiej.

Ewa Adamska

Kolejnym zapomnianym żeńskim imieniem w Łodzi jest Ewa Barbara Adamska, polska aktorka teatralna i filmowa, a także gwiazda polskiej telewizji.

Urodziła się w Łodzi w 1949 roku, tam też studiowała i pracowała. Najpierw w miejscowej szkole średniej, później – na Wydziale Aktorskim w słynnej Szkole Filmowej, która również działa w Łodzi. Szkoła aktorska pomogła Ewie Adamskiej odkryć swój talent i zadebiutować jeszcze przed ukończeniem studiów aktorskich

Pierwszą rolą aktorki była rola Isi w przedstawieniu „Wesele” Stanisława Wispiańskiego, które zostało wystawione w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi. Stało się to w 1969 roku. Później pracowała w Teatrze w Toruniu i Teatrze Ziemi Łódzkiej. 

Genialny sukces na scenie teatralnej otworzył jej drogę do kina. Zagrała w kilku kultowych filmach, takich jak „Zabijcie czarną owcę”, „ Niespotykanie spokojny człowiek”, „Kariera Nikodema Dyzmy”.

Maria Babicka Zachertowa 

Maria Babicka-Zachertowa to wybitna polska pielęgniarka, prezes Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Zawodowych i członek ZWZ-AK.

Maria urodziła się w rodzinie magistra farmacji i nauczyciela, początkowo pracowała jako nauczycielka, ale w czasie I wojny światowej podjęła pracę jako sanitariuszka. Najpierw – na Dworcu Głównym Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, potem – w pociągu sanitarnym. Później została przeniesiona do Wydziału Sanitarnego Sztabu Generalnego, a następnie – do szpitala w Ujazdowie.

Potem były jasne karty jej życia – Maria Babicka-Zachertowa otrzymała stypendium i wyjechała na praktyki do Kanady i USA. Później wróciła do domu i została zatrudniona w ministerstwie.

Jednak nazwisko Marii Babickiej-Zachertowej jest znane Polakom nie z powodu jej zasług medycznych, ale z powodu jej dobroczynności. W czasie II wojny światowej pracowała w Szpitalu Dzieciątka Jezus, a następnie działała w podziemiu w siłach zbrojnych kraju. Tutaj szkoliła pielęgniarki (brakowało wówczas wykwalifikowanych rąk do pracy) i ukrywała wraz z mężem Żydów, którzy zostali zabrani z obozów koncentracyjnych.

Życie słynnej łodzianki również zakończyło się tragicznie – wraz z mężem została rozstrzelana podczas Powstania Warszawskiego.  

.,.,.,.